Czym są instrumenty pochodne (derywaty)?

Twoje ambicje sięgają wyżej niż przeciętne zwroty? W takim razie, akcje, czy też obligacje nie będą strzałem w dziesiątkę. Warto, abyś wziął pod uwagę derywatach, dzięki którym staniesz przed szansą na pokaźny zysk. Niniejszy artykuł jest obszernym omówieniem derywatów (instrumentów pochodnych). Powiemy, czym są derywaty i rzucimy okiem na różne rodzaje derywatów obecnych na rynku.

Czym są derywaty?

Derywaty stanowią finansowo zbywalne papiery wartościowe, których wartość określa się na podstawie aktyw bazowych. Przykładowo, derywat może odnosić się do akcji lub towaru. Derywaty są również zwane instrumentami pochodnymi, ponieważ ich wartość jest pochodną aktywa bazowego.

Derywaty umożliwiają obrót akcjami /towarami bez konieczności zakupu lub sprzedaży aktywów

Jaka jest najlepsza metoda inwestycji w derywaty?

Inwestowanie w derywaty stanie się możliwe, kiedy otworzysz rachunek operacyjny online u brokera. Oferty brokerskie obejmują spekulację na wzrastających i spadających cenach derywatów.

eToro: obracanie derywatami

Kolejna z opcji inwestowania w derywaty to platforma eToro, który oferuje przystępne cenowo inwestycje CFD, ETF i wiele więcej. Utworzenie konta na platformie eToro jest bezpłatne.

Plus500: handel w CFD

Plus500 oferuje możliwość handlu udziałami, towarami walutami oraz innymi aktywami za pomocą kontraktów CFD (Kontrakt różnicy kursowej) zarówno przy rosnących, jak i spadających cenach. W ramach platformy Plus500 możesz wypróbować wszystkie funkcji w ramach bezpłatnej wersji demo. Należy pamiętać, że 80% inwestorów detalicznych ponosi straty.

Jakie typy derywatów rozróżniamy?

Istnieje wiele różnych typów derywatów. W tej sekcji będziesz mógł więcej się dowiedzieć na temat najczęściej obracanych instrumentów pochodnych na rynku.

Kontrakty CFD (Kontrakt Różnicy Kursowej)

CFD to skrócona nazwa kontraktów różnicy kursowej. Ten rodzaj instrumentów pochodnych umożliwia obrót różnicą cen akcji, towarów, walut i ETF. Dużą zaletą takich derywatów jest możliwość handlu wszystkimi rodzajami papierów wartościowych przy wykorzystaniu niewielkich nakładów kapitału. Filozofia kryjąca się za tym derywatem jest stosunkowo łatwa do zrozumienia, ponieważ cena kontraktu CFD równa się cenie bazowego papieru wartościowego.

Niemniej jednak inwestowanie w kontrakty CFD również niesie ze sobą ryzyko konieczne. W przypadku tego derywatu bezpośrednio płacisz za spread, więc tak na dobrą sprawę zaczynasz z negatywnym rezultatem. Decydując się na inwestycję w CFD, należy dokładnie przeanalizować wymagania związane z depozytem zabezpieczającym. Jeśli nie spełnisz wymogów tzw. marginesu, poniesiesz ryzyko straty całej kwoty dokonanej inwestycji. Chcesz dowiedzieć się więcej o kontraktach CFD? Przeczytaj nasz podręcznik na temat inwestowania w kontrakty CFD:

Opcje

Kolejnym znanym instrumentem pochodnym jest opcja. Kupując opcję, nabywasz prawo do obrotu papierem wartościowym po ustalonej cenie. Opcje zawsze mają określony czas trwania. Kiedy wykonalność chyli się ku końcowi, opcja może stracić całą swoją wartość. Na ogół tego rodzaju instrumenty wykorzystuje się do tworzenia złożonych struktur strategicznych. Cena opcji jest trudna do ustalenia, ponieważ różni się ona od wartości bazowego papieru wartościowego.

Ponadto, istnieje możliwość spekulacji opcji. W takim wypadku otrzymasz premię (ang. premium).  Niemniej jednak wiąże się z tym konieczność kupna lub sprzedaży określonych papierów wartościowych po ustalonej z góry cenie. Spekulowanie opcji niesie za sobą spore ryzyko, dlatego też odradza się tego rodzaju operacje w przypadku początkujących inwestorów. Chcesz wiedzieć więcej o inwestowaniu w opcje? Przeczytaj nasz artykuł na temat opcji:

Kontrakty typu Futures (Kontrakty Terminowe)

Futures to kontrakty zbliżone w swojej naturze do CFD, które umożliwiają spekulację aktywami bazowymi. W ramach kontraktu terminowego strony zaangażowane godzą się na wymianę handlową określonej ilości papierów wartościowych po ustalonej cenie. Największym minusem kontraktów futures jest duża ilość kapitału finansowego, niezbędnego do zajęcia pozycji. Wysokie wartości punktowe mogą pociągnąć za sobą szybki wzrost strat, więc jeśli zamierzasz skupić się wokół inwestowania mniejszych kwot, kontrakty CFD mogą okazać się lepszym rozwiązaniem.

W momencie wygaśnięcia kontraktu futures stajesz się zobowiązany do przyjęcia powiązanego z nim zabezpieczenia. Przykładowo, będąc w posiadaniu kontraktu terminowego na ropę naftową, otrzymasz określoną ilość baryłek ropy w dniu jego wygaśnięcia. Z kolei w przypadku handlu kontraktami futures za pośrednictwem brokera, na ogół zamyka się je, zanim nastąpi faktyczna dostawa. Czasami cena kontraktu terminowego okazuje się ujemna. Ostatni raz doszło do tego w przypadku kontraktów na ropę po ogłoszeniu pandemii Koronawirusa.

Warranty

Warranty łudząco przypominają opcje walutowe, niemniej jednak w przeciwieństwie do nich są emitowane przez instytucje finansowe, takie jak banki. W przypadku warrantu masz możliwość zakupu akcji po określonej cenie. W każdym razie emisja autoryzowanych instytucji finansowych może wiązać się z większymi kosztami.

Kontrakty Swap

Kontrakty swap to instrumenty pochodne, zabezpieczające przed ryzykiem. Przykładowo, mogą posłużyć do ustalenia określonego kursu walutowego lub stopy procentowej. Oczywiście, w takim wypadku strona przeciwna zechce odnieść z tego korzyść finansową. Swapy zyskały szerokie zastosowane w biznesie, pozwalając przedsiębiorstwom na uniknięcie ryzyka. Dzięki nim spółka jest w stanie przetrwać niespodziewane i niekorzystne zmiany kursów walutowych lub stóp procentowych.

Swapy umożliwiają wymianę zmiennej stopy procentowej na wyższą stałą stopę procentową, a co za tym idzie, zmniejsza się niepewność wynikająca z kosztów finansowania spółki.

Kontrakty Forward

Kolejnym rodzajem, omawianych przez nas instrumentów pochodnych, są kontrakty typu forward. Forward jest podobny do kontraktów futures, ale w przeciwieństwie do nich nie jest przedmiotem obrotu giełdowego. W związku z tym ryzyko z nim związane jest znacznie większe. Jeśli kontrahent nie jest w stanie zrealizować dostawy, możesz stracić pełną kwotę inwestycji.

Pułapy górne i dolne

Korporacje chętnie wykorzystują górny i dolny pułap stopy procentowej. Są to instrumenty pochodne, w których ramach udziały zostają ustalone zgodnie z określonymi parametrami. Strony emitujące taki derywat płacą nieco więcej, jeśli stopa procentowa wykroczy poza parametry. Z takimi instrumentami pochodnymi na ogół wiążą się spore koszty, aczkolwiek pozwalają one zespołowi kierowniczemu zachować spokój ducha.

Ryzyko związane z instrumentami pochodnymi

Pochodne są bardzo popularne, niemniej jednak wiąże się z nimi ryzyko. Co przyprawia o gęsią skórkę w przypadku inwestowania w derywaty?

Obecność dźwigni finansowej

Przy instrumentach pochodnych prawie zawsze występuje tzw. czynnik dźwigni finansowej. Dźwignia finansowa pozwala na otwarcie większej pozycji inwestycyjnej przy mniejszej ilości środków finansowych, co w rezultacie prowadzi do wzmocnienia małych ruchów rynkowych. Korzystając z instrumentu pochodnego z dźwignią 1:10, szybko wzbogacisz się o 10 USD, jeśli cena bazowego papieru wartościowego wzrośnie o 1 USD. Jednakże działa to w obie strony, więc kiedy cena spadnie, to twoje straty również ulegną zwielokrotnieniu.

Ryzyko Rynkowe

Instrumenty pochodne często bywają przedmiotem swobodnego obrotu na giełdzie, co może prowadzić znaczących wahań w ich cenie. W przypadku zastoju gospodarczego wartość bazowego papieru wartościowego derywatu prawdopodobnie spadnie. Cena danego instrumentu pochodnego jest ściśle związana z bazowym papierem wartościowym: spadek wartości bazowej pociąga za sobą zmniejszenie wartości instrumentu pochodnego.

Ryzyko bankructwa

Ryzyko utraty całego depozytu jest o wiele większe w przypadku obrotu derywatami. Z jednej strony, przy nabyciu funduszu Dow Jones praktycznie nie jest możliwe, aby jego wartość spadła do zera, aczkolwiek obrót wieloma instrumentami pochodnymi wiąże się z ponoszeniem dotkliwych strat. Na przykład, opcja może stać się całkowicie bezwartościowa, jeśli pod koniec okresu nie będzie miała pokrycia w pieniądzu.

Wykorzystywanie produktów opartych o dźwignię finansową może sprawić, że twoje środki rozpłyną się niczym łzy na deszczu, a wezwanie do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego zakończy Twoją przygodę z inwestowaniem.

Wiedza to klucz do sukcesu

Decydując się na inwestowanie w instrumenty pochodne, musisz dysponować odpowiednią wiedzą z tego zakresu. Derywaty to złożone produkty finansowe. Kiedy handlujesz akcjami, wystarczy, że zrozumiesz daną akcję. Natomiast w przypadku obrotu akcjami za pomocą instrumentów pochodnych, warto, abyś rozumiał zarówno akcje, jak i derywaty. Ta złożoność nie jest czymś, co odpowiada wszystkim inwestorom.

Ryzyko strony przeciwnej

Handlując instrumentami pochodnymi za pośrednictwem brokera online na giełdzie, zazwyczaj nie spotkasz się z ryzykiem kontrahenta. W każdym razie wiele instrumentów pochodnych staje się przedmiotem obrotu poza regulowanymi giełdami.

Spółka może wykupić swapy walutowe, aby zabezpieczyć się przed wysokimi stopami procentowymi. Aczkolwiek, gdy strona przeciwna zbankrutuje, spółka nie będzie mogła skorzystać ze swapów. Przy tego typu transakcjach między spółkowych ważną rolę odgrywa zdolność kredytowa kontrahenta.

Co sprawia, że instrumenty pochodne są tak popularne?

Perspektywa osiągania dużych zysków z całą pewnością przemawia na korzyść derywatów. Film „The Big Short” to doskonały przykład, ilustrujący potęgę instrumentów pochodnych. Derywaty pozwalają na uzyskanie nawet do 30 razy większych zysków, przy tym samym wzroście na giełdzie. Jeśli jesteś inwestorem, to podejmowanie ryzyka jest wpisane w twoją profesję i może okazać się niezwykle lukratywne, aczkolwiek w przypadku instrumentów pochodnych spadki niekiedy bywają nad wyraz dotkliwe.

Wzrost liczby brokerów poszerzających swoje oferty o instrumenty pochodne dodatkowo przyczynia się do ich popularności. Oprogramowanie platform staje się coraz bardziej intuicyjne, a co za tym idzie, z jego pomocą przeciętny użytkownik jest w stanie z łatwością dokonywać transakcji z wykorzystaniem derywatów.

Jakie są zalety handlu instrumentami pochodnymi?

Instrumenty pochodne mogą być korzystne zarówno dla inwestorów, jak i przedsiębiorców. W tym rozdziale omawiamy największe korzyści płynące z handlu derywatami.

Korzystanie z dźwigni handlowej

Dźwignia ma zastosowanie przy wielu instrumentach pochodnych. Dzięki niej możesz zająć większą pozycję, dysponując mniejszym kapitałem. Korzystając z dźwigni finansowej, zwiększasz się zarówno potencjalny zysk, jak i potencjalną stratę.

Możliwość spekulacji przy spadku cen

Nabywając udział w tradycyjny sposób, zarobisz tylko, gdy jego cena wzrośnie. Z kolei korzystając z pewnych instrumentów pochodnych, możesz otworzyć tzw. pozycję krótką. W przypadku sprzedaży krótkiej zyskasz pozytywny rezultat, kiedy cena spadnie.

Zabezpieczenie przed ryzykiem

Nie od wczoraj wiadomo, że derywaty niosą ze sobą spore ryzyko, aczkolwiek gracze giełdowi chętnie korzystają z nich przy spekulacji. Niemniej jednak na tym nie kończy się ich praktycznie zastosowanie. Instrumenty pochodne często odgrywają rolę zabezpieczenia przed ryzykiem. Przykładowo, jeśli spodziewasz się spadku cen, możesz otworzyć krótką pozycję na Dow Jones, zapobiegając w ten sposób stratom związanym ze spadkiem. Ponadto, derywat może posłużyć jako polisa ubezpieczeniowa dla twojego portfela.

Dywersyfikacja portfela

Inteligentne korzystanie z dywersyfikacji to skuteczny oręż w walce z ryzykiem inwestycyjnym. Dodatkowe lokowanie kapitału w instrumentach pochodnych, pozwala rozłożyć możliwości na wiele produktów inwestycyjnych, a co za tym idzie, ryzyko poniesienia straty staje się jeszcze mniejsze. To może poprawić opłacalność twoich inwestycji.

Przypinanie cen

Instrumenty pochodne również odgrywają istotną rolę w ruchu gospodarczym. Przedsiębiorstwa korzystają z derywatów, aby zyskać pewność co do ceny surowca. To zapobiega bankructwu spółki, która nie jest w stanie sprostać wysokim kosztom surowca.

Jakie są wady handlu derywatami?

Nie ma strategii doskonałych, tak więc inwestowanie w derywaty również ma swoje słabsze strony. Poniżej omówimy powody, przez które należy zachować szczególną ostrożność, decydując się na inwestycję w instrumenty pochodne.

Trudność w oszacowaniu wartości

W przypadku niektórych instrumentów pochodnych przychodzi nam łatwo określić ich wartość. Przykładowo, kontrakt CFD jest przejrzysty i podąża za ceną akcji w stosunku jeden do jednego. Niemniej jednak w przypadku opcji, określenie wartości to twardy orzech do zgryzienia.

Wysoki stopień skomplikowania produktu

Na ogół instrumenty pochodne zaliczają się do tzw. produktów złożonych. Potrzeba czasu, aby zrozumieć, jak działają wszystkie rodzaje derywatów. Inwestowanie w produkty, które nie są dla Ciebie w pełni zrozumiałe, nigdy nie jest mądrym posunięciem. Przed zainwestowaniem w instrumenty pochodne, należy przeprowadzić dogłębną analizę.

Wrażliwość na popyt i podaż

Podaż i popyt potrafią wywierać ogromny wpływ na kształtowanie cen instrumentów pochodnych. W roku 2020 naftowe kontrakty terminowe osiągnęły cenę poniżej wartości rynkowej, ponieważ popyt na ropę drastycznie zmalał. Ten przykład doskonale podkreśla, jak ważne jest dobre zrozumienie ryzyka związanego z instrumentami pochodnymi, przed podjęciem decyzji inwestycyjnej.

Bankructwo (domyślnie)

W przypadku niektórych instrumentów pochodnych w grę wchodzi ryzyko bankructwa kontrahenta. Takie sytuacje najczęściej mają miejsce, kiedy instrument pochodny jest sprzedawany poza regulowanym rynkiem giełdowym. W przypadku nabywania derywatów poza giełdą należy dokładnie zbadać stronę stojącą za instrumentem pochodnym.

Derywaty w praktyce

Derywaty nie cieszą się zbyt dobrą opinią. Niemniej jednak pełnią użyteczną funkcję w naszej gospodarce. Na przykład, spółki mogą wykorzystywać instrumenty pochodne jako zabezpieczenie przed dużym ryzykiem. W przeszłości, gdy jeszcze nie istniały derywaty, wiele dużych przedsiębiorstw borykało się z wieloma problemami, prowadząc swoją działalność. Co więcej, w dzisiejszej dobie internacjonalizacja działalności gospodarczej wiąże się z dodatkowym ryzykiem, przed którym również warto się zabezpieczyć.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że instrumenty pochodne równie dobrze zmniejszają ryzyko inwestycyjne. Opcje mogą być wykorzystywane jako ubezpieczenie od spadających cen akcji. Chcąc zminimalizować ryzyko inwestycyjne, postaraj się wykorzystać derywaty na wszelkie możliwe sposoby strategiczne. Pamiętaj jednak, że każde ubezpieczenie wiąże się z dodatkowym kosztem, więc warto stosować je tylko, kiedy prawdopodobieństwo niepowodzenia jest wysokie.

Chcesz spróbować swoich sił, inwestując w derywaty za pomocą bezpłatnego konta demo? Użyj przycisku, aby otworzyć wolne od ryzyka konto demonstracyjne:

Produkt pochodny

Derywat to instrument finansowy, którego wartość jest pochodną obrotu rzeczywistym produktem. Przykładowo, hodowca jabłek może podpisać umowę z handlowcem na całą swoją uprawę, zanim na drzewach pojawi się, chociażby pojedynczy owoc. Uzgodniona cena plonów będzie niższa niż w przypadku szczytowego urodzaju, ale znacznie wyższa niż od zysków z nieudanej uprawy. W ten sposób instrumenty pochodne zapobiegają dużym komplikacjom finansowym.

Cała filozofia operacji z wykorzystaniem instrumentów pochodnych skupia się wokół wartości bazowej akcji, towarów oraz walut. Dzięki derywatom można obracać wartością jednego z tych instrumentów.